توليد افغانستان:
کابل (پژواک، ٢٣جدی٩٣): مسوولان فابريکۀ توليد نمک آيودين دار در کابل که ظرفيت حدود ٢٠٠ تن نمک را در يکشبانه روز دارد، مى گويند که اگر دولت از آنها حمايت کند، مى توانند نمک تمام کشور را تامين نمايند.
فابریکۀ "آینده درخشان"، درسال ١٣٨٢باسرمايۀ ٢٠٠ هزار دالر در شهر کابل به فعاليت آغازکرد. اين فابريکه، قبل ازآن شرکتى بود که نمک را ازخارج وارد ميکرد؛ اما ازآن به بعد به فابريکۀ توليدى مبدل شده است.
مسوولان فابریکه میگویند که فابریکه، ظرفیت تولید ١٩٢ تُن نمک را دریک شبانه روز دارد؛ اما نظر به خواست مشتریان فعلاً در ماه ١٠ روز وآنهم روزانه چهار تُن تولید میکند.
میرآقا شریف رییس فابریکه "آینده درخشان"، مى گويد که توليدات آنها در گذشته خوب بود؛ اما ازاينکه دولت معادن نمک را به کسانى به قرارداد داده که هم نمک را استخراج و هم آنرا در فابريکۀ خود توليد و عرضه مى کنند، بازار آنها سرد شده است.
وى به آژانس خبرى پژواک گفت که اوايل، در يکشبانه روز حدود ٢٠٠ تن نمک آيودين دار توليد داشتند؛ اما حالا در يکماه ١٠ روز توليد دارند که توليدات روزانۀ شان به چهار تُن مى رسد.
همچنان درابتدا يکصد کارگر در فابريکه مصروف کار بود؛ اما حالا این تعداد به ده تن مى رسد.
شريف افزود که فابريکه توانسته بود که صدها تن دیگر را به شکل غیرمستقیم مصروف کار نمايد و آنان کسانى بودند که نمک را به سایر ولایات انتقال میدادند؛ اما اکنون تعداد آنها از ده ها تن بيشتر نيست.
وى با ابراز نارضایتی گفت: "حالا بجای اینکه سرمایه ما افزایش پیدا کند، سرمایه ابتدایی خود را که دوصد هزار دالر بود، نیز از دست داده ایم."
رييس فابريکه علاوه کرد که جاى توليد فابريکه بسيار کوچک است و آنها به ساحه وسیع نیاز دارند؛ چند بار به ادارۀ حمايت ازسرمايه گذارى افغانستان( آیسا)مراجعه کرده و عریضه دادند؛ اما مسوولان تا هنوز نمره زمین را به دسترس آنها قرار نداده اند.
شريف افزود: ((اگر دولت ازما حمايت کند، مى توانيم که نمک آيودين دار تمام کشور را تامين نماييم.))
ترويج فرهنگ توليدات داخلى:
رييس فابريکۀ آینده درخشان گفت که تولیدات داخلی کیفیت خوب دارد و مشتریان شان، از آنها راضی هستند.
وی افزود که اکثراً دکانداران نمک را از فابریکۀ آنها خریداری میکنند و نمک توليدى آنها درکابل، پروان، ميدان وردک لوگر و بامیان نيز به مشتریان عرضه مى گردد.
موصوف علاوه کرد که وزارت صحت عامه، برای شان استندرد تعیین کرده و آنها طبق هدایت وزارت، نمک را تولید و به مارکیت عرضه می کنند.
به گفته شريف، در١٨ تُن نمک، یک کیلو آیودین نیازاست، تابه نمک طعام مبدل گردد. هرکیلو گرام آیودین را به ۵۰ دالر امریکایی خریداری ميکنند؛ سپس بانمک های عادی اضافه می شود و اگر آیودین از اندازه آن بیشتر شود، نمک قابل استفاده نمی باشد.
مفاد استفاده از نمک آیودین دار:
داکترمحمدهاشم وهاج رئيس شفاخانه خصوصى وهاج، گفت که نمک آيودين دار که درفابریکه پروسس و تولید می شود، نسبت به نمک های عادی، صحی است.
وی افزود که اين نوع نمک، ضمن اینکه در جلوگیری از امراض جاغورو اختلالات دماغی اثرگذار است، در نمو و ذکاوت اطفال نیز تاثیر به سزايی دارد.
داکتر وهاج، استفاده از نمک آیودین دار را برای مادران حامله بخاطر رشد دماغی، ذکاوت و نموی اطفال شان نیز تاثیرگذار دانسته، گفت: "با استفاده از نمک آیودین دار، میتوانیم آینده خانواده و بخصوص اطفال خویش را تضمین کنیم."
وی، کمبود آیودین را به ضرر اطفال خوانده افزود که کمبود آیودین، در کنار اینکه از رشد اطفال جلوگيرى ميکند، باعث مرض جاغور و یاد فراموشی نیز می گردد.
مرض جاغور، عبارت از بزرگ شدن درقیه است که اکثراً درجلو گردن، به شکل کتلۀ سخت و یک برآمدگی پیداشده و به تدریج بزرگ میشود.
متخصصين، عوامل به وجود آورندۀ اين مرض را کمبود آیودین دروجود انسان که یک عنصر کيمیاوی است، مى دانند.
آنان، عوارض جانبی این مرض را خفه شدن صدا، نفس تنگی، مشکلات بلعیدن مواد غذایی، کاهش ذکاوت، کوتاهی قد و در زنان حامله سقط های مکرر و ایجاد مشکلات درهنگام ولادت میدانند.
انحصار نمک توسط قراردادى ها:
رییس فابریکه آيندۀ درخشان گفت که از دو سال بدینسو وزارت معادن وپطروليم، معادن نمک را به قراردادی ها سپرده و این قراردادی ها با استخراج، توليد و عرضه، فابریکه هاى ديگر را در انحصار گرفته اند.
وی افزود: ((ما در انحصار به سر میبریم و فعلاً موادخام با کیفیت در دست ما نیست؛ اگر از خارج هم وارد کنیم، چهل درصد تکس میگیرند که این یک رقم بسیار بلند است))
موصوف علاوه کرد که تصمیم دارند در آیندۀ نزدیک با وزارت معادن صحبت نمايند؛ یا از داخل مواد خام با کیفیت مهیا کنند و یا تکس را کم کنند تا آنها بتوانند مواد خام را از خارج وارد نمايند.
شريف ادعا کرد که قراردادی ها تا حال نتوانسته اند معادن را به شکل فنی و معیاری استخراج کنند و در حال حاضر نمک، فوق العاده خراب است. نمک از معادن توسط جبل و به شکل ابتدایی وغیراستندرد استخراج میگردد.
به گفتۀ وى، نمک معادن اندخوی فارياب ونمک آب ولايت تخار، باچهل درصد سودیم کلوراید، شفافیت ندارد، سنگ و ریگ دارد که اين نمک قابل استفاده نیست. بخاطر شستشوی آن، به یک فابریکه بزرگ ضرورت است؛ اما متاسفانه که یک فابریکه وجود ندارد که نمک را شستشو نماید.
منبع علاوه کرد که قراردادى هاى معادن، یک تُن نمک خام راهفت هزارافغانی به فروش میرسانند؛ اماهمین نمک در بازارفى تُن چهارهزار افغانی به فروش میرسد.
زمینه قرضه دهی مهیا گردد:
مسوولان اين فابریکه میگویند که حکومت، نظر به قانون مکلف است که با متشبثین همکاری کرده و قرضه های دراز مدت را با فیصدی کم در اختیار آنها قرار بدهد.
آنها از نحوۀ قرضه دهى نیز انتقاد کرده مى افزايند که بانکها با مدت کم و سود بیشتر قرضه میدهند، که برای یک شرکت بسیار مشکل است که در یکسال از یکصد هزار دالر، ١٣ هزار دالر مفاد بدهد.
شريف مدعى است که در افغانستان قانون عملى نمى شود، یک رقابت ناسالم در کشور جریان دارد و دولت هم توجه به حال فابریکه ها ندارد.
به گفتۀ وى در سایر کشورها، فابریکه هايی که جواز کار دارند، حکومت زمینه قرضه های طویل المدت را تا ١٥ سال برای شان مهیا میکند؛ اما در افغانستان سکتور خصوصى حمايت نمى شود.
بى توجهى دولت:
مسوولان فابريکه ميگويند که آنها فابريکه را به هدف رشد صنعت و بهترشدن اقتصاد کشور و خدمت به مردم فعال نموده اند؛ اما متاسفانه که تولیدات آنها روبه کاهش است که دلیل عمده آنرا عدم همکاری حکومت با متشبثین تشکيل ميدهد.
رييس فابريکۀ آيندۀ درخشان گفت که در چهار سال نخست، تولیدات شان بسیار خوب بود و آنها توانسته بودند که حدود پنجاه درصد کشور را تحت پوشش قرار بدهند؛ اماپس از آنکه معادن به قراردادی ها داده شد، بخاطر رقابت ناسالم، تولیدات و فروشات آنها کاهش پیدا کرده است.
وی افزود که وزارت معادن، باید مواد خام را برای فابریکه داران مهیا سازد؛ در غیر آن باید اجازه ورود مواد خام را با تکس کم، به متشبثین بدهد تا آنها بتوانند به شکل بهتر فعالیت نمایند.
شريف گفت: "وزارت تجارت نیز درتکس افزایش آورده و به همین دلیل ما نمیتانیم که مواد خام را از خارج کشور وارد کنیم."
وی علاوه کرد که اگروضعیت چنین به پیش برود، فابریکه رامتوقف کرده وهیچگاه در این بخش سرمایه گذاری نخواهند کرد ودر آینده مجبور خواهند بود که در بخش دیگری سرمایه گذاری نمایند واگر در سایر بخش ها نيز چنین مشکلاتى وجود داشته باشد، شاید که هیچ سرمایه گذاری نکنند.
به گفته وی، اگرحکومت در آینده با آنها همکاری کند، بخاطر تدوام کار شان تصمیم خواهند گرفت.
رییس فابریکه ازدولت خواست که درصورت حمايت سکتور خصوصى، آنها میتوانند با فابريکه هاى خارجى رقابت نمايند و حتى تولیدات شان را به خارج صادر نمایند و در آينده افغانستان متکی به خود بوده و به پای خود ایستاد خواهد شد.
وى گفت: "اگر متشبثین کمک نشوند، شاید در آینده محتاج به کشورهای همسایه باشیم و مردم ما بخاطر یک لقمه نان به سایر کشورها خواهند رفت."
موقف وزارت معادن و پطروليم:
مسوولان اين وزارت مى گويند که آنها معادن را به داوطلبی گذاشته اند که شماری از شرکت ها نظر به پیشنهاد خوبی که داشتند، به حيث برنده اعلام شدند که درحال حاضر فعالیت مى کنند.
محمد رفیع رفیق صدیقی سخنگوی وزارت معادن و پطروليم، به پژواک گفت که توزیع مواد خام، مربوط کمپنی برنده می شود و این وزارت، اجازه مداخله در کار آنها را ندارد.
وى خاطرنشان کرد: "ما پلان داریم که در اعلان هاى بعدی معادن؛ کیفيت، کمیت و استخراج را در نظر گرفته و پس از آن شرکت برنده را اعلام کنیم."
استفاده کننده ها :
سلیم باشندۀ شهر کابل گفت: "مه بخاطراز نمک آیودین دار استفاده می کنم که هم صحتم خوب باشه وهم اقتصاد کشورما بهبود پیدا کنه."
وی ازقول داکتران ميگويد، اطفاليکه وجود شان به کمبودآيودين دچارگردد بيشتربه امراض جاغور و یاد فراموشی مصاب ميشوند.
موصوف ازخانواده ها خواست که اين موضوع را دست کم نگرفته به اساس توصيه داکتران ازنمک آيودين دار استفاده کنند تا صحت وسلامتى آنها ضررنيابد
