کندهار (پژواک، ١٧ قوس ٩٣): تسبیح سنگ شاه مقصود کندهار، نه تنها در داخل کشور، بلکه در خارج نیز شهرت خاص و بازار خوب دارد.
سنگ شاه مقصود، در کوه های ولسوالی خاکریز ولایت کندهار پیدا می شود، که پس از استخراج از آن تسبیح ساخته شده و بعداً به قیمت بلند در باراز به فروش می رسد.
ساخت این صنایع دستی، در این ولایت پیشینۀ تاریخی دارد، که با گذشت زمان رشد نموده و علاقمندان زیاد دارد.
در شهر کندهار، حدود صد کارخانه وجود دارد که در آنها ده ها تن از افراد مصروف ساختن تسبیح می باشند.
استاد محمد قاسم که در بازار شکارپور شهر کندهار، کارخانۀ تسبیح سازى دارد و حدود 12 شاگرد در آن کار می کند، به آژانس خبری پژواک گفت که هنر ساخت تسبیح از سنگ، از زمانه های زیاد وجود داشته و 50 سال می شود که وی مصروف اين کار است.
نامبرده اصافه کرد: "قبل از من، پدرم و سایر اعضای خانوادۀ ما نیز تسبیح می ساختند و در این هنر، نام خوب و مهارت داشتند؛ من از 50 سال تا کنون مصروف ساخت هنر تسبیح می باشم."
وی افزود که برای ساختن تسبیح، سنگ از کوه های ولسوالی خاکریز آورده می شود، که قیمت زیاد داشته و به نام سنگ شاه مقصود شهرت دارد.
به گفتۀ نامبرده، این سنگ قیمتی، از سوی باشنده های محل به بسیار زحمت یافت گرديده و بعداً به شهر کندهار آورده می شود و آن را برای ساختن تسبیح به فروش می رسانند.
وی اضافه کرد که سنگ شاه مقصود؛ رنگ های مختلف دارد، که رنگ های زرد، سبز و سرخ آن مشهور است؛ اما رنگ آبی آن بسیار نایاب بوده و به ندرت پیدا می شود.
وی گفت قبلاً که وسایل برقی نبود، ساخت تسبیح بسیار مشکل بود؛ اما حالا که وسایل برقی وجود دارد، ساختن تسبیح نسبتاً آسان شده است.
وى افزود که ساخت تسبيح از سنگ، شش مرحله دارد که درمرحلۀ اول سنگ ميده ميشود؛ در مرحلۀ دوم به اندازۀ دانه هاى تسبيح ساخته ميشود، در مرحلۀ سوم سوراخ ميشود، در مرحلۀ چهارم شستشو ميگردد، در مرحلۀ پنجم صيقل و صافکارى، و در مرحلۀ ششم در تار انداخته (جيل) ميشود.
به گفتۀ وى، کار صافکارى و سوراخ کردن تسبيح، به وسيلۀ ابزار و ماشين آلاتى صورت ميگيرد که توسط خود آنها در خرادى ها ساخته شده است.
وى گفت که ساخت تسبيح، زحمت و ظرافت زيات ميخواهد؛ قبلاً که وسايل وجود نداشت، تمامى کار آن با دست انجام مى شد و يک جوره تسبيح، در ظرف يک هفته الى ده روز ساخته مى شد؛ اما حالا روزانه سه جوره تسبيح ساخته ميتواند.
استاد عنايت الله يکى از تسبيح سازان ديگر شهر کندهار، از ٣٠ سال گذشته بدينسو، مصروف تسبيح سازى است و در اين بخش، تجربۀ زياد دارد.
وى به پژواک گفت که ساخت تسبيح از سنگ شاه مقصود، از ده ها سال گذشته بدينسو مروج است که نه تنها در ولايات مختلف کشور علاقمندان زياد دارد، بلکه به خارج از کشور نيز صادر ميشود.
وى افزود که تسبيح شاه مقصود به پاکستان، ايران، ترکيه، مصر، سوريه و ساير کشورهاى ديگر نيز صادر ميگردد که درآنجا شهرت خوب دارد و با قيمت بلند فروخته ميشود.
به گفتۀ وى، تسبيحى که از شاه مقصود ساخته ميشود، از ١٠٠٠ افغانى گرفته تا يکصدو پنجاه هزار افغانى قيمت دارد که به اساس شکل و رنگ سنگ، تعيين ميگردد.
وى افزود که علاقمندان اين نوع تسبيح، معمولاً افراد سالخورده هستند؛ اما اخيراً در بين جوانان نيز شايقين زياد پيدا کرده که اکثر آنها براى مُد و فيشن، آنرا استعمال مى کنند.
عبدالواسع هڅيال باشندۀ کابل دروازۀ شهر کندهار، از سال ها بدينسو يکى از علاقمندان تسبيح شاه مقصود است و همواره تسبيح قيمتى را استعمال مى کند.
وى گفت که سنگ شاه مقصود در غرب ولسوالى خاکريز در کوه هاى نزديک به زيارت شاه آغا(شاه مقصود) يافت ميشود که از همينرو، به نام سنگ شاه مقصود مسمى گرديده است.
به گفتۀ موصوف، در بين مردم اين حرف در مورد تسبيح ساخت شاه مقصود شهرت دارد که به انسان سکون ميدهد و دل با آن خوش ميشود.
وى همچنان گفت که يک ويژگى ديگر تسبيح شاه مقصود، اين است که به هر اندازه استعمال شود، صاف تر شده و رنگ آن نيز جلا پيدا ميکند، که اين ويژگى ها باعث بلند رفتن قيمت آن گرديده است.
عزيزاحمد عزيز آمر بخش هنر و ادب رياست اطلاعات و فرهنگ کندهار به پژواک گفت هر چند از ساير سنگ هايى که از مناطق ديگر اين ولايت آورده ميشود، تسبيح ساخته ميشود؛ اما تبسيح ساخت شاه مقصود ولسوالى خاکريز، از ارزش و شهرت ويژه برخوردار است.
وى افزود که هنر تسبيح سازى، يک بخش مهم صنعت دستى کندهار شمرده ميشود و ده ها سال سابقه دارد.
