باميان (پژواک،٣حوت٩٣): براساس تحقیقات و سروی مقدماتی، باميان دارای معادن و ظواهرمعدنی مفیده باکمیت و کیفیت عالی است، که با استخراج آن، زمينۀ کار درازمدت به مردم فراهم گرديده و عواید دولت بيشتر مى شود.
باميان، از مناطق مرکزى وکوهستانى است و داراى ده ها نوع معدن بوده که تا حال اکثر آن دست نخورده باقى مانده است.
درسروى که ازسوى رياست معادن باميان در دوسال اخير صورت گرفته است، معادن وظواهر معدنی فلزات شامل آهن، مس، المونيم ومعادن سنگ هاى قیمتی ونیمه قیمتی به شمول امیتس (لعل پیازی)، شاه مقصود و گرانیت های سبز و سرخ، اکامرون و فیروزه مى باشد.
معادن ديگرسروى شده را، سنگ های تزئينی ازقبيل رخام، تراورتن، انواع مرمر وگرانیت های رنگه تشکيل ميدهد.
سروی مقدماتی بالای ظواهرمعدنی ساحۀ دره سبزک مرکز بامیان نيز انجام شده است که اين ساحه، دارای سنگ گرانیت؛ و ساحات بیانی و جر شوراب ولسوالی سیغان، زغال سنگ دارد.
انجنير حمیدالله لعلی ریيس معادن بامیان، درمصاحبۀ اختصاصى باآژانس خبرى پژواک گفت که کشف وسروی مقدماتی ظواهرمعدنی مناطق تگابشه، تگابغار و سر بام بادقول ولسوالی ورث، دارای معدن سنگ یشم؛ مناطق سراب وقوم یاری معدن مسکویت(سنگ ابری)؛ ومنطقۀ قوم سلطان ولسوالی ورث داراى معدن فیروزه است.
وی افزود که ساحه "دهن مورى" ولسوالی پنجاب، داراى معدن سنگ رخام، ساحه سیاه دره ولسوالی پنجاب و دره جولای ولسوالی شیبر، سنگ کوارتز یاشیری دارد.
رييس معادن باميان گفت: "معادن سروى شدۀ باميان، دارای مواد مفیده وکیفیت عالی بوده که با استخراج آن، ميتوان اقتصاد مردم را رشد داد، زمينۀ کار درازمدت به مردم را فراهم ساخت وعواید دولت را بلند بُرد."
وى افزود که آنها باچالشهاى نيزمواجه اند. کمبود زیربناها، راه های مواصلاتی اساسی، انرژی برق استندرد، اقلیم سرد وکوهستانی بودن منطقه وعدم علاقمندی متشبثین خصوصی ملی و بین المللی جهت سرمایه گذاری، از جملۀ اين چالش ها محسوب ميگردد.
لعلى گفت: "ازآنجايی که متشبثین خصوصی، علاقه به استخراج این معادن نمی گیرند تا هنوز مقدار مواد دراين معادن مشخص نیست."
کمبودامکانات تخنیکی ومالی درجهت کشف و سروی مقدماتی معادن وظواهرمفیدۀ معدنی، عدم موجودیت بازاریابی درست برای مواد معدنی در داخل و خارج کشور، بخش ديگر اين چالش ها را تشکيل ميدهد.
لعلى، راه حل هاى اين چالش ها را ایجاد راه های مواصلاتی استندرد برای دسترسی زود تر و آسان به معادن، تشویق متشبثین ازسوی وزارت معادن وپطروليم، وایجاد یک چارچوب تجاری و اقتصادی برای استخراج معادن عنوان کرد.
فراهم کردن امکانات تخنیکی برای سروی وکشف مقدماتی، ایجادفضای تجاری وصنعتی برای صادرات موادمعدنی به داخل و خارج کشور، بخش ديگرى راه بيرون رفت ازاين مشکلات گفته شده است.
ریيس معادن باميان، از کارکردهای اين ریاست درسال١٣٩٣ نيزياد نموده، گفت که کنترول ونظارت ازچگونگی پروسه اکتشاف ظواهر زغال سنگ ساحه امروت ولسوالی سیغان و نظارت ازتطبیق شرایط قراردادمعدن سنگ تزئينى تراورتن ساحه اژدر مرکز بامیان، ازجمله کارکردهای مهم این اداره بوده است.
کنترول ونظارت ازتطبیق شرطنامه قراردادمعدن سنگ رُخام "دهن مورى" ولسوالی پنجاب، جلوگیری از استخراج و انتقال غیرقانونی موادمعدنی و بخصوص زغال سنگ ولسوالی های کهمرد و سیغان، شامل کارکاردهاى ديگر اين رياست مى باشد.
رئيس معادن باميان علاوه کردکه قراردادهای کوچکى که برای استخراج بعضی معادن امسال صورت گرفته، شامل تراورتن منطقه اژدر، زغال سنگ سیغان به مقدار ٥٧ هزار تن و سنگ یشم تگابغار ورث به مقدار٥٠٠ تن و سنگ های ساختمانی میباشد که ازاین قراردادها حدود دو ميليون و ٣٧٥ هزار افغانى عايد به دست آمده است.
معدن آهن حاجيگک در ولسوالى شيبر و معدن آهن ولسوالى يکاولنگ از جملۀ معادن ديگرى در باميان است که دوکمپنی هندی و یک کمپنی کانادايی قرارداد معدن آهن حاجيگک را دوسال قبل برنده شده اند.
طبق سروی تیم انجنيری وزارت معادن وپطروليم، معدن آهن حاجيگک، داراى ذخیرهٔ حدود دومیلیارد تُن بافیصدی ٦٢درصد و ذخایر معدن ولسوالى يکاولنگ با ذخيرۀ پنجصد ميلیون تُن با فيصدى٦٣ درصد آهن مى باشد.
رييس معادن باميان گفت که تاحال کارهاى مقدماتى از قبيل ايجاد پوسته هاى امنيتى در اطراف معدن حاجيگک و سروى و استملاک منازل و زمين هاى مردم، به پيش رفته است و وقت استخراج آن تاهنوز مشخص نمى باشد.
دولت افغانستان گفته است که استخراج معدن آهن حاجیگک، سالانه حدود سه صد میلیون دالر را به خرانۀ کشور واریز خواهد کرد. همچنان از طريق اين پروژۀ بزرگ اقتصادى، زمينۀ کار براى بيش از چهل هزار تن فراهم ميگردد.
سرمايه گذارى در معدن حاجيگک که درسال ۱۳۳۹هجری شمسى توسط زمین شناسان مختلف مطالعه شده و تثبیت گردیده و ١٦ کیلومتر طول و ۵۵۰ مترعمق دارد، حدود هفت ميليارد دالر تخمين زده شده است.
معادن سرشار زغال سنگ در ولسوالی هاى کهمرد، سیغان و یکاولنگ نيز وجود دارد.
معدن زغال سنگ کهمرد که توسط متخصصان اتحاد شوروى سابق کشف گردید و در زمان سلطنت ظاهرشاه استخراج ميشد، پس از روی کار آمدن دولت جدید، استخراج آن ده سال به صورت غيرفنى ادامه یافت و دو سال قبل، وزارت معادن اين معدن را با شرکت چينايی MCC قرار داد نموده؛ اما تاحال استخراج ندارد.
مقدار زغال دراين معدن، حدود پنجصد هزار تن تخمين شده است که برای تولید برق حرارتى باميان ومعدن مس عینک لوگر، به کار گرفته میشود.
