بغلان:
محمدجعفر کارگر معدن زغال سنگ کرکر ولایت بغلان گفت: "از وقتیکه این معدن به سکتور خصوصی واگذار شده است، چند تن از کارگران در جریان کار، جان شانرا از دست داده اند." وی افزود که سکتور خصوصى، به خانواده های اين کارگران پول نقد کمک کرده؛ اما مقدار اين پول متفاوت بوده است؛ برای يکتعداد ١٠هزار افغانی و برای ديگران بیست تا سى هزار افغانى پرداخت نموده است. موصوف علاوه کرد که چند روز قبل، دو کارگر در جريان کار در داخل صوف ها جان دادند؛ سکتور خصوصى برای هرفامیل این دو کارگر، فقط ٣٠هزار افغانی کمک کرد و اینکه کدام کمک دیگر نیز صورت گرفته يا خير؟ معلومات ندارد.
ضامن علی یک تن دیگر از کارگران این معدن گفت: "مجبوريم در معدن کار کنیم؛ اما این مکلفیت دولت است تا از مشکلات ما کارگران معدن باخبر باشد و سکتور خصوصى را مجبور نماید تا مطابق قرارداد عمل کند. "
سمنگان:
نجیب الله ٤٥ ساله باشندۀ قریه آبخورک ولسوالی روی دوآب ولایت سمنگان که در نزدیکی معدن زغال سنگ واقع است، گفت: "قبلاً بخاطر کار به ديگر ولايات ميرفتم؛ اما فعلاً در معدن زغال سنگ آبخورک برعلاوۀ من، ١٥٠ کارگر ديگر کار ميکنن و از مزد آن زندگى خود را پيش ميبريم."
گلاب الدین ٥٢ ساله باشنده قریۀ مدرک ولسوالی روی دوآب نيز موجودیت معادن زغال سنگ در منطقۀ شان را نعمت بزرگ الهى دانسته گفت که اين معدن، زمینۀ کار را برای آنها فراهم ساخته است. اما وى اظهار نگرانى کرد که باوجود معدن زغال سنگ که منبع خوب عايداتى براى حکومت است، در بازسازی منطقۀ آنها چندان توجه نشده است. با آنهم اين منبع، از بازسازى سرک معدن آبخورک و اعمار يک باب مکتب و يک باب کلينيک، طى سالهاى اخير در منطقۀ خود يادآور شد.موجوديت معدن زغال سنگ منطقه دهنۀ تور ولسوالى دره صوف نيز مايۀ خوشى و منبع اشتغال براى باشنده هاى اين منطقه ميباشد .
ولایت سرپل:
عبدالرحیم باشندۀ قریه قشقری؛ آغاز کار بالای حوزۀ نفتی را به فال نيک گرفته با خرسندى ازاين موضوع گفت: "از وقتیکه شرکت چینایی در این منطقه کارش را آغاز کرده، امنیت قشقری و منطقۀ پشت قره خوب شده و ما هم شب و روز بالاى زمين هاى خود کار ميکنيم، نه دزدی است و نه بی امنی است. وى تلاش نيروهاى امنيتى را بخاطرتامين امنيت حوزۀ نفتی، به ديدۀ قدر نگريسته افزود: "امنيتى ها براى آوردن امنیت این مناطق خیلی کوشش دارن، مردم از آنها راضی هستن." اين باشنده قريه قشقرى، از دولت خواست تا دراعمار سرک اين منطقه که وعده شده بود، گام عملى برداشته شود.
صدر الدین باشندۀ قریۀ آسیاآباد مرکز سرپل، به مشکل ديگر مردم منطقۀ خود اشاره نموده گفت سرکى که درحال حاضر، شرکت چینایی نفت را از آن مسيرانتقال می دهد، از داخل قریه می گذرد و برای ساکنان دو طرف اين سرک، مشکل ایجاد کرده است. صدرالدين افزود که با عبورهرواسطۀ اين شرکت، فضاى دو طرف سرک براى ساعتها گرد آلود ميگردد.
وی بازسازی سرک را ازخواست هاى اساسی مردم اين منطقه عنوان کرد و گفت که هرگاه کمپنی و دولت، اين سرک را به زودترين فرصت اسفالت نکند، مشکلات صحى و محيطى مردم افزايش يافته و سبب کاهش ميزان همکارى مردم با کمپنى وحکومت خواهد شد.
موصوف با بيان اينکه تاکنون هيچ سودى ازاين شرکت چينايى به مردم محل نرسيده و انتظار ندارد که ضرر آن به مردم محل برسد، گفت: "هر صبح با صدای موترهای باربری که اعصاب را تکان ميدهد از خواب بيدار ميشويم، اگر وضعيت به همين گونه ادامه يابد؛ اطفال، پیر و جوان قریۀ ما تکلیف روانی پیدا میکنند."
بدخشان:
محی الدین باشندۀ ولسوالی خاش ولایت بدخشان که در معدن یاقوت درمنطقه شهرام اين ولسوالى، ايام بيکارى خود را درفصل سرما و گرما سپرى می کند، گفت: "چیزی که از معدن پیدا شد، متعلق به خودمان بوده و آنرا به سنگ فروشان به فروش میرسانیم."
عزیزالله باشندۀ ولسوالی جرم بدخشان گفت: "در منطقۀ ما معدن بیروج وجود دارد، توسط مردم محل کندن کاری ميشود؛ چیزی که به دست مى آيد، آنرا میان خود تقسیم می نمایيم و فیصدی دولت را نیز پرداخت می کنیم."سیدآقا از ولسوالی کران و منجان بدخشان گفت که در معدن لاجورد، روزانه ۴۰۰ نفر کار می کنند، معدن توسط یک نفر برای ۲۰ روز قرارداد میگردد و بيشترين عايد معدن، به قرارداد تکيه ميکند. وی افزود: "چیزی که از معدن استخراج میشود، توسط تاجران سنگ لاجورد، خریداری و به کابل منتقل میشوند؛ ازعواید لاجورد برای انکشاف و بازسازی ولسوالی کران و منجان، هیچگونه استفاده نمیشود."
خوست:
احمدشاه باشندۀ حصارک ولسوالى تنى ولايت خوست گفت که مردم مشکلات اقتصادى دارند؛ از همين رو مجبور بوده اند که کندن کارى در معادن انجام دهند. هرکس کوشش مى کرد که مشکلات اقتصادى خود را از اين راه از بين ببرد. وى افزود: "حدود هزار يا ١٥ صد تُن کرومايت استخراج کرده ام، هرکس به همين شکل قاچاق کرده و از همين راه عايدى به دست آورده است."
حاجى کامل خان باشندۀ ولسوالى دومنده گفت که کرومايت اين منطقه، از مردم محل به قيمت آسان خريدارى شده به پاکستان ميرود و اين سلسله جريان دارد. موصوف افزود: "تمامى مردم مصروف کندن کارى در معادن ميباشند؛ حالا ميشنوم که ماشين ها را پيدا کرده اند تا معادن را به شکل درست کندن کارى نموده و کار پروسس و ايجاد فابريکه را نيز در اين منطقه آغاز کنند. اين کار به همين منوال جريان خواهد داشت." کامل خان علاوه کرد که اگر يک فابريکه از سوى حکومت در اينجا ساخته شود، پس آنها کرومايت را به قيمت اصلى ميدهند؛ اين کار براى آنها باعث ايجاد شغل و کار خواهد شد و عايد دولت نيزهدر نخواهد رفت.
ننگرهار:
صابر باشندۀ ولسوالى شيرزاد گفت هرچند کندن کارى خودسر معادن در اين ولسوالى جريان دارد؛ اما طبق توقع به مردم نفع نرسانده است. منطقۀ آنها عقب مانده، آنها هم اکنون آب صحى آشاميدنى را از مناطق دوردست، در بشکه ها مى آورند و فايدۀ معادن، فقط به جيب چند افراد ميريزد. موصوف افزود که يگانه فايدۀ معدن شوکانى به ولسوالى شيرزاد، اين است که برخى کارگران منطقۀ آنها در معدن کار مى کنند؛ اما اگر استخراج اين معدن به شکل قانونى و مسلکى صورت گيرد، به نفع همه خواهد بود.
حاجى انعام باشندۀ ولسوالى گوشتۀ ننگرهار گفت که معادن موجود اين ولسوالى، حالا تشخيص شده و به باشندگان منطقه هيچ نفع نرسانده است. حکومت بايد در بخش استخراج معادن، از باشندگان همان محل کمک بخواهد و مردم منطقه در بخش نگهدارى، کندن کارى و ساير کارهاى معدن، مصروف کار شوند.
نورستان:
امان الله عنايت الرحمن عضو پيشين شوراى ولايتى نورستان گفت که حالا نيز اکثر مردم در نورستان، مصروف استخراج خودسر معادن ميباشند که ضرر آن نسبت به نفعش بيشتر است و به گفتۀ وى؛ معادن اين ولايت تنها مورد استفادۀ بعضى افراد ثروتمند قرار گرفته است؛ مردم غريب مناطق نزديک کوهستانى اين ولايت، از معادن هيچ نفع نبرده اند. وى افزود اگر وضعيت امنيتى نورستان بهتر شود، معادن به شکل قانونى و مسلکى استخراج گردد و زمينۀ کارى براى مردم منطقه فراهم شود؛ عوايد آن نيز چند برابر افزايش يافته و نفع آن به دولت و مردم خواهد رسيد.
مجاهد سنګریار
